Πρόλογος
Οπως πολλές φορές έχει γραφτεί μέσα από τις σελίδες του «Εγκαταστάτη», το πρότυπο που αντιστοιχεί στο ΕΛΟΤ HD 384 για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα έχει αντικατασταθεί στο μεγαλύτερο μέρος του, εδώ και πάνω από 10 χρόνια, από τη σειρά εγγράφων HD 60364 και βέβαια συνεχώς επικαιροποιείται.
Στις 22 Φεβρουαρίου 2007 ο ΕΛΟΤ ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση το έγγραφο εναρμόνισης HD 60364-6 «Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης – Μέρος 6: Ελεγχος προς επαλήθευση», αναφέροντας στον Εθνικό του Πρόλογο:
Το σημαντικότατο σε αυτό το «Πρότυπο» είναι ότι προδιαγράφονται τρεις μέθοδοι μέτρησης αντίστασης γείωσης και συγκριμένα οι:
• Μέθοδος B1 – Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης.
• Μέθοδος B2 – Μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόχου.
• Μέθοδος B3 – Μέτρηση της αντίστασης του βρόχου γείωσης με σφιγκτήρες ρεύματος.
Εν αντιθέσει με το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 το οποίο παρουσιάζει τη μέτρηση της αντίστασης γείωσης με τη μέθοδο των βοηθητικών ηλεκτροδίων (πασσαλάκια) «ως παράδειγμα»(ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π.61-Γ σελίδα 124).
Στο «παράδειγμα» αυτό είχαμε τα ερωτήματα:
• Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικά ηλεκτρόδια ή όχι;
• Ποια μπορεί να είναι μία κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης για μία αρχική μέτρηση;
• Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου τάσης (1ο πασσαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο πασσαλάκι);
Την απάντηση μας τη δίνει επιστημονικά ή όχι:
- η βιβλιογραφία,
- οι εταιρείες εμπορίας προϊόντων γείωσης,
- το χαλασμένο τηλέφωνο,
- «το είπε ο Πρόεδρος», κ.λπ.
Ποτέ όμως κάποιο «Πρότυπο»!
Οι ερωτήσεις αυτές παρέμειναν και μετά την παρουσίαση του ΕΛΟΤ HD 60364-6, έκδοση 22-02-2007.
Μέτρηση της Αντίστασης γείωσης σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΗD 60364- 2η Εκδοση
Ομως το πρότυπο IEC 60364-6, Edition 2.0, 2016-04, το οποίο τον Ιούλιο του 2016 έγινε, μέσω της CENELEC, Ευρωπαϊκό ως HD 60364-6 και ο ΕΛΟΤ το ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση την 1η Ιουλίου 2016 ως ΕΛΟΤ HD 60364-6, 2ηEκδοση «Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης – Μέρος 6: Eλεγχος προς επαλήθευση» (το οποίο δεν έχει μεταφραστεί αλλά έχει ενσωματωθεί στην Ελληνική Τυποποίηση στην Αγγλική Γλώσσα) απαντά στα παραπάνω ερωτήματα.
Το ΕΛΟΤ HD 60364-6, 2η Εκδοση παρουσιάζει επίσης τις τρεις μεθόδους γείωσης που είχαμε γνωρίσει στο ΕΛΟΤ HD 60364-6 (1η Εκδοση, 22-02-2007) επικαιροποιημένες ως:
• Μέθοδος C1 – Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης χρησιμοποιώντας γειωσόμετρο
• Μέθοδος C2 – Μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόχου με χρήση οργάνου
• Μέθοδος C3 – Μέτρηση της αντίστασης του βρόχου γείωσης με αμπεροτσιμπίδες
Αξίζει να παρουσιαστεί η Μέθοδος C1 (όπου την ευθύνη μετάφρα σης αναλαμβάνει ο Αρθρογράφος):
Mέθοδος C1 – Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης χρησιμοποιώντας γειωσόμετρο
Η ακόλουθη διαδικασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όταν η μέτρηση της αντίστασης γείωσης είναι απαραίτητη. Ενα εναλλασσόμενο ρεύμα σταθερής τιμής διέρχεται μεταξύ του αποσυνδεδεμένου ηλεκτροδίου γείωσης, Ε, και ενός βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης, Η, τοποθετημένο σε τέτοια απόσταση από το Ε, έτσι ώστε οι περιοχές αντίστασης των δύο ηλεκτροδίων (ζώνες επιρροής) να μην συμπίπτουν.
Ενα δεύτερο βοηθητικό ηλεκτρόδιο γείωσης, S, το οποίο μπορεί να έχει τη μορφή μεταλλικού καρφιού διεισδυμένο στο έδαφος, εισάγεται στο μέσο της απόστασης μεταξύ των Ε – Η, και μετριέται
η πτώση τάσης μεταξύ Ε και S. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το βοηθητικό ηλεκτρόδιο S θα πρέπει να τοποθετείται σε απόσταση περίπου 20m από το ηλεκτρόδιο γείωσης Ε και 20m από το βοηθητικό ηλεκτρόδιο H. Τα ηλεκτρόδια μπορεί να είναι διατεταγμένα σε μια γραμμική διάταξη [βλέπε σχήμα C.1α)] ή σε τριγωνική [βλέπε Σχήμα C.1 β)] ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του χώρου.
Η αντίσταση του ηλεκτροδίου γείωσης είναι τότε η τάση μεταξύ Ε και S, διαιρεμένη με το ρεύμα που ρέει μεταξύ των Ε και Η, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει επικάλυψη των περιοχών αντίστασης (ζώνες επιρροής).
Προκειμένου να ελέγξουμε αν η αντίσταση του ηλεκτροδίου γείωσης αντιστοιχεί στην πραγματική τιμή της αντίστασης γείωσης, λαμβάνουμε υπόψη δύο περαιτέρω ενδείξεις όπου το δεύτερο βοηθητικό ηλεκτρόδιο S μετακινείται στο 10% της γραμμικής απόστασης μεταξύ των Ε και H (σε γραμμική διάταξη της μέτρησης η μετακίνηση του S αντιστοιχεί περίπου στα 4m) από την αρχική
του θέση προς το Ε και από την αρχική του θέση προς το H. Εάν τα τρία αποτελέσματα συμφωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους, η μέση τιμή των τριών αναγνώσεων (ο μέσος όρος των τριών ενδείξεων) λαμβάνεται ως η αντίσταση του ηλεκτροδίου γείωσης E. Εάν δεν συμβαίνει αυτό, οι δοκιμές επαναλαμβάνονται με αύξηση της απόστασης μεταξύ των E και Η.
Οπου:
1: Οργανο μέτρησης γείωσης (γειωσόμετρο) σύμφωνα με το IEC 61557-5
RE: Αντίσταση γείωσης γειωτή
RS: Αντίσταση βοηθητικού ηλεκτροδίου S (τάσης)
RH: Αντίσταση βοηθητικού ηλεκτροδίου H (ρεύματος)
Σχήμα C.1 – Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης
Επίλογος
Το πρότυπο, ΕΛΟΤ HD 60364-6, 2η Εκδοση, απαντά στα παρακάτω ερωτήματα:
Ερώτ.: Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικά ηλεκτρόδια ή όχι;
Απάν.: ΝΑΙ, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 60364-6, 2ηΕκδοση, Παράρτημα C, Μέθοδος C1.
Ερώτ.: Ποια μπορεί να είναι μία κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης
για μία αρχική μέτρηση;
Απάν.: 40m, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 60364-6, 2η Εκδοση, Παράρτημα C, Μέθοδος C1.
Ερώτ.: Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου τάσης (1ο πασσαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο
πασσαλάκι);
Απάν.: 4m, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 60364-6, 2η Εκδοση, Παράρτημα C, Μέθοδος C1.
Είναι η αλήθεια ότι όχι μόνο απαντά στα παραπάνω ερωτήματα, αλλά προδιαγράφει με ακρίβεια τη μεθοδολογία μέτρησης του ηλεκτροδίου γείωσης με βοηθητικά ηλεκτρόδια (πασσαλάκια).
Βιβλιογραφία
– ΕΛΟΤ HD 384, 2η Εκδοση
– ΕΛΟΤ HD 600364-6, 1η Εκδοση 22-02-2007
– IEC 60364-6, Edition 2.0 July 2016
– ΕΛΟΤ HD 600364-6, 2η Εκδοση 01-07-2016
ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΛΕΥΡΗ
Διπλ. Ηλεκτρονικός Μηχανικός BSc,
Πτυχ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Τ.Ε.,
Πτυχ. Μηχανικός Αυτοματισμού Τ.Ε.