Η «Ευθύνη» πάντα υπάρχει και βαραίνει τον κάθε Επαγγελματία (Φυσικό Πρόσωπο ή Επιχείρηση). Σχετίζεται με αξιώσεις αποζημίωσης από Πελάτη ή/και Τρίτο για ενδεχόμενη ζημιά που υπέστη από λάθος ή παράλειψη κατά την άσκηση της δραστηριότητάς του.
Η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης, για την οποία δίνεται αναφορά παρακάτω, είναι ένα αξιόπιστο επαγγελματικό «εργαλείο» που δεν κοστίζει ακριβά, εξασφαλίζει όχι μόνο οικονομική αποζημίωση αλλά και νομική υποστήριξη σε θέματα πολύπλοκων αξιώσεων αποζημίωσης. Αποτελεί δε μια πάγια λειτουργική δαπάνη εκπιπτώμενηαπό τη φορολογητέα ύλη.
Νομοθετικό πλαίσιο
Η ευθύνη του κάθε επαγγελματία που παρέχει υπηρεσίες έναντι αμοιβής ρητά ορίζεται στο βασικό νόμο 2251/94 για την «Προστασία Καταναλωτή» όπως συμπληρώθηκε με το Ν. 3587/2007, όπου στο άρθρο 8 αναφέρεται: «Ο παρέχων υπηρεσίες ευθύνεται για κάθε περιουσιακή ζημία ή ηθική βλάβη που προκάλεσε παράνομα και υπαίτια, με πράξη ή παράλειψή του, κατά την παροχή αυτών στον καταναλωτή». Και όμως, η θεμελιώδης αρχή περί ευθύνης δεν εμπεδώθηκε στην πράξη και δεν ερμηνεύεται ορθολογικά στο θεσμικό πλαίσιο και στους αντίστοιχους Κώδικες Δεοντολογίας των διαφόρων επαγγελματιών, σε συνδυασμό με κατάλληλη ασφαλιστική κάλυψη.
Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα Υπ’ Αριθμ. 108/2013 «Καθορισμός ειδικοτήτων και βαθμίδων επαγγελματικών προσόντων για την επαγγελματική δραστηριότητα της εκτέλεσης, συντήρησης, επισκευής και λειτουργίας ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και προϋποθέσεις για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής από φυσικά πρόσωπα» αναφέρεται στο Αρθρο 12, παράγραφος 6, ότι τα πρόσωπα που έχουν το δικαίωμα ελέγχου και σύνταξης Υ.Δ.Κ.Ε. (Υπεύθυνη Δήλωση Καλής Εκτέλεσης), οφείλουν να διαθέτουν την προβλεπόμενη στο άρθρο 24 του ν. 3844/2010 ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης, η οποία μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική όπως αυτή αναφέρεται πριν από την παροχή της υπηρεσίας, στον αποδέκτη της υπηρεσίας μέσω του Ειδικού Εντύπου Πληροφοριών.
Με απλά λόγια, σύμφωνα με το πνεύμα του νόμου και με τη διεθνή πρακτική, ο πελάτης πρέπει να είναι διασφαλισμένος για τις τυχόν ζημιές από λάθη ή παραλείψεις στο πλαίσιο των υπηρεσιών που του παρέχονται.
Η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης όχι μόνο είναι υποχρέωση του Ηλεκτρολόγου προς τον Πελάτη του αλλά ορίζεται και από την νομοθεσία μέσω του άρθρου 24 του Νόμου 3844/2010 «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2006/123 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά και άλλες διατάξεις» όπως αυτός δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ/Α/63/3.5.2010. Συγκεκριμένα στο Aρθρο 24 (Aρθρο 23 Οδηγίας 2006/123) «Ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης και εγγυήσεις» αναφέρεται στην παράγραφο 1«Οι πάροχοι υπηρεσιών, οι υπηρεσίες των οποίων ενέχουν άμεσο και συγκεκριμένο κίνδυνο για την υγεία ή την ασφάλεια του αποδέκτη ή τρίτου ή τη χρηματοοικονομική ασφάλεια του αποδέκτη, θα πρέπει να συνάπτουν ανάλογη με τη φύση και την έκταση του κινδύνου ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης ή να την αντικαθιστούν με οποιαδήποτε άλλη ισοδύναμη ή ουσιαστικά συγκρίσιμη,
ως προς τον σκοπό της, εγγύηση ή ανάλογη διευθέτηση».
Με λίγα λόγια η υποχρέωση Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης για την παροχή Ηλεκτρολογικών Υπηρεσιών είναι «Νόμος».
Από την άλλη πλευρά γεννάται το ερώτημα και από ποιο κόστος να ασφαλίσω έναντι επαγγελματικής ευθύνης; Στον ίδιο Νόμο (3844/2010) και στο ίδιο άρθρο (24) αλλά στην παράγραφο 5 αναφέρεται ότι «Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού ορίζονται τα κριτήρια για το ισοδύναμο ή το συγκρίσιμο χαρακτήρα της ασφαλιστικής κάλυψης, με βάση το σκοπό της και την κάλυψη που παρέχει ως προς τον ασφαλιζόμενο κίνδυνο, το ασφαλιζόμενο ποσό ή το ανώτατο όριο της εγγύησης, καθώς και τις πιθανές εξαιρέσεις από την κάλυψη και ρυθμίζεται κάθε θέμα εφαρμογής του άρθρου αυτού». Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ας περιμένω την Υπουργική Απόφαση και βλέπω…
Σύμφωνα με το παραπάνω άρθρο (Ν. 3844/2010, άρθρο 24, παρ. 5), η Ευρωπαϊκή Οδηγία καθίσταται ανενεργή στην πράξη και μάλιστα, για απροσδιόριστο βάθος χρόνου στο μέλλον! Και είναι πράγματι «ατυχής», αν όχι κοντόφθαλμη σκοπιμότητα, η μεθόδευση για πλήρη εφαρμογή ενός καθαρά τεχνικού χαρακτήρα θεσμικού μέτρου με έκδοση απόφασης αρμόδιου Υπουργού!
Μη θέλοντας να γίνουμε «οιωνοί» κακών προβλέψεων, το παράδειγμα άλλων Ευρωπαϊκών Κρατών στην εφαρμογή της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης μιλάει «ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΥΡΩ». Ποιος μπορεί να πιστέψει στις μέρες που βιώνουμε ότι στην Ελλάδα θα γίνει έκπτωση;
Επαγγελματική Ευθύνη
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Κάποιο χρονικό διάστημα μετά την ολοκλήρωση μίας ηλεκτρολογικής εγκατάστασης και απομάκρυνση του Ηλεκτρολόγου, ο Πελάτης παραπονέθηκε / πρόβαλε αξίωση για ένα βραχυκύκλωμα που προκλήθηκε «από ευθύνη της εγκατάστασής μας» προκάλεσε σωματική βλάβη ή θάνατο από ηλεκτροπληξία ή και καταστροφή σε τμήμα της ιδιοκτησίας του και προκύπτει θέμα αποζημίωσης.
Η ασφάλιση αφορά κάλυψη αξιώσεων αποζημίωσης για θετικές ή αποθετικές ζημιές (διαφυγόντα κέρδη, ηθική βλάβη – ψυχική οδύνη, κ.λπ.) από λάθη ή παραλείψεις παροχής υπηρεσιών Ηλεκτρολόγου (στην εφαρμογή της νομοθεσίας και των ισχυόντων κανόνων που διέπουν την επαγγελματική του δραστηριότητα). Αναφερόμαστε στον Ηλεκτρολόγο, ο οποίος υπογράφει Μελέτη, επιβλέπει εργασίες ή / και υπογράφει το «καλώς έχει» των ηλεκτρολογικών εργασιών (π.χ. Πρωτόκολλο Ελέγχου, Τεχνική Έκθεση Παράδοσης Έργου, Υ.Δ.Κ.Ε. κ.λπ.) που έγιναν από δικό του συνεργείο ή από κάποιο άλλο εργολάβο ηλεκτρολόγο.
Η συγκεκριμένη Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης γίνεται σε ετήσια βάση και καλύπτει την ευθύνη του Ηλεκτρολόγου για τη συνολική δραστηριότητα που αναφέρεται σε παροχή υπηρεσιών, δηλαδή Μελέτη και Επίβλεψη. Ξεφεύγει από τις συνήθεις δυνατότητες της ασφαλιστικής αγοράς που μπορεί και καλύπτει τη σχετικά απλή και φτηνή Ασφάλιση Γενικής Αστικής Ευθύνης Εργολάβου..
Η ανάγκη για την υιοθέτησή της είναι ακόμη πιο σημαντική σε περίοδο οικονομικής κρίσης όπου το χρήμα είναι «δυσεύρετο και ακριβό» (σχετικά δύσκολο πλέον να πει κάποιος αυτό που ίσχυε
μέχρι πρότινος «έχω κάποια λεφτά στην άκρη και στην ανάγκη θα πουλήσω κάποιο ακίνητο να ανταπεξέλθω σε μια δυσκολία / άτυχη στιγμή»). Επιπλέον, σε οικονομικά δύσκολες εποχές οι άνθρωποι δεν συγχωρούν / παραβλέπουν εύκολα λάθη ή παραλείψεις άλλων που τους ζημιώνουν οικονομικά.
«Ομαδική» ασφαλιστική κάλυψη;
Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 108/2013, στο Αρθρο 12, παράγραφος 6, αναφέρεται ότι «…. η ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική».
Σε ένα ομαδικό Ασφαλιστήριο ο Συμβαλλόμενος πληρώνει τα ασφάλιστρα και με κάποιο τρόπο τα επιμερίζει στους ονομαστικά Ασφαλισμένους και τα εισπράττει από τον καθένα ξεχωριστά. Είναι προφανές πως στην πράξη δεν είναι εφικτό να μιλάμε για κάποιο «ομαδικό» Ασφαλιστήριο. Η συγκεκριμένη ασφάλιση είναι αυστηρά ατομική και γίνεται ονομαστικά για τον κάθε ένα Ηλεκτρολόγο. Μπορεί όμως να χαρακτηριστεί «ομαδική» μια ασφάλιση σε ενιαία βάση με εγκεκριμένους αξιόπιστους όρους κάλυψης και με ευνοϊκό κόστος, με τη συνδρομή ασφαλιστικού συμβούλου ο οποίος να διαθέτει κατάλληλη τεχνογνωσία και εμπειρία πάνω στο θέμα. Ισως αυτό να είναι και η πλέον ενδεδειγμένη λύση.
Οι σύγχρονες εξελίξεις
Οι σύγχρονες εξελίξεις επιβάλλουν την Ασφάλιση της Επαγγελματικής Ευθύνης ως αντικειμενικό τεκμήριο αξιοπιστίας – εγγύησης τωνπαρεχόμενων υπηρεσιών.
Με βάση δε την ισχύουσα ευρωπαϊκή εμπειρία η ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης είναι χρήσιμο στοιχείο που θα πρέπει απαραίτητα να αξιοποιηθεί με τη δέουσα σοβαρότητα και στη χώρα μας.
Η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης αποτελεί σήμερα πάγια πρακτική σε όλες τις προηγμένες χώρες του κόσμου. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης με γνώμονα την Προστασίατου Καταναλωτή επιβάλλει στα κράτη – μέλη την Ελεύθερη Παροχή Υπηρεσιών (Απελευθέρωση Επαγγελμάτων) και την προστασία του Ανταγωνισμού. Είναι προφανές πως οι όποιες εξελίξεις δεν είναι προς την υποχρέωση «προσαρμογής» του Γάλλου, Γερμανού ή Ολλανδού στην πρακτική – νοοτροπία του Ελληνα ή Βούλγαρου επαγγελματία…
Είναι ανάγκη το θέμα να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και αντικειμενικότητα. Θα πρέπει κάποτε να πάψουμε να «κλείνουμε τα μάτια» σε καθιερωμένες πρακτικές άσκησης επαγγέλματος, επιμένοντας στο δικό μας δρόμο με τα γνωστά αδιέξοδα. Θα πρέπει επίσης, όπως εύστοχα είπε κάποιος, «να πάψουμε τα γνωστά «κόλπα» των προεδρικών διαταγμάτων και των υπουργικών αποφάσεων, που μπαίνουν στους νόμους για να ευνουχίζουν κάθε μεταρρύθμιση με δύο τρόπους: είτε δεν εκδίδονται ποτέ, με αποτέλεσμα ο νόμος να μένει κενό γράμμα, είτε όταν εκδίδονται αντιστρέφουν πλήρως το μεταρρυθμιστικό του πνεύμα».
Χρειάζεται αλλαγή και μεταρρύθμιση προσωπική, επαγγελματική, επιχειρηματική. Η τρέχουσα οικονομική κρίση θέτει επί τάπητος όλα τα ζητήματα, απαιτώντας ανατροπές και αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Θα πρέπει να εφαρμόσουμε νέους κανόνες επαγγελματικής δράσης, να ανακαλύψουμε ένα νέο τρόπο ζωής για την απαραίτητη ανάκαμψη, την οικονομική και κοινωνική πρόοδο.
Άρθρο των:
ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΛΕΥΡΗ
Διπλ. Ηλεκτρονικός Μηχανικός BSc,
Πτυχ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Τ.Ε.,
Πτυχ. Μηχανικός Αυτοματισμού Τ.Ε.
&
ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΥΤΙΝΑ
Διπλ. Μηχανικός ΕΜΠ &
της σχολής ENSPM Γαλλίας